ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΚΑΡΛΑΣ: Τα στερνά δεν τιμούν τα πρώτα

ΑΡΘΡΟ του Ηλία Β. Ξηρακιά, π. Αντιδημάρχου Βόλου

Πενήντα έξι (56) χρόνια μετά την αποξήρανση της λίμνης Κάρλας έγιναν, επιτέλους, τα εγκαίνια που σηματοδοτούν την ολοκλήρωση της κατασκευής των έργων του ταμιευτήρα, στη θέση παλαιάς λίμνης, παρουσία των εκπροσώπων της Πολιτείας, της Περιφέρειας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ήταν ο βασικός χρηματοδότης.

Αναμφισβήτητα ένα πολύ σημαντικό γεγονός για την περιοχή και η χαρά όλων όσοι κατά καιρούς ασχολήθηκαν, με οποιοδήποτε τρόπο, με το έργο είναι μεγάλη. Είναι ένα από μεγαλύτερα έργα περιβαλλοντικής αποκατάστασης και σίγουρα έρχεται με πολύ μεγάλη καθυστέρηση και αφού έχουν προκληθεί βαρύτατες ανακατατάξεις στο επίγειο και υπόγειο οικοσύστημα, μερικές από τις οποίες είναι ορατές και άλλες που ίσως ακόμη δεν γνωρίζουμε. Η ραγδαία υποχώρηση του ορίζοντα της υπόγειας υδροφορίας, από τα 10 μέτρα στα 300 έως 400 μ, η εμφάνιση ρηγμάτων μεγάλου βάθους, οι επιπτώσεις στην πανίδα και τη χλωρίδα της περιοχής, η καταστροφή γεωτρήσεων και η ξήρανση πηγών μεταξύ των οποίων και η Υπέρεια Κρήνη στο Βελεστίνο, η αδυναμία υδροδότησης οικισμών της περιοχής και βέβαια η μεγάλη κατά καιρούς ρύπανση του Παγασητικού ήταν οι ορατές επιπτώσεις αυτής της μεγάλης καθυστέρησης. Το πόση είναι όμως η εισχώρηση του θαλάσσιου μετώπου στον ευρύτερο χώρο της περιοχής της Κάρλας κι αν αυτό είναι αναστρέψιμο δεν το ξέρουμε.

Οι λόγοι για τους οποίους το έργο αυτό έγινε με καθυστέρηση πενήντα (50) χρόνων αντικατοπτρίζουν το «αθάνατο» ελληνικό κράτος και τον τρόπο που λειτουργούσε, προγραμμάτιζε και κατασκεύαζε τα έργα. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την αποξήρανση της παλαιάς, υφάλμυρης, λίμνης και την κατασκευή ενός μεγάλου ταμιευτήρα 40.000 στεμμάτων με αντιπλημμυρικό και αρδευτικό χαρακτήρα. Χωρίς καμία προγραμματική προετοιμασία, για το σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση και την κατασκευή των απαιτούμενων έργων του ταμιευτήρα έγινε, το 1962, η αποξήρανση της λίμνης, με διάνοιξη σήραγγας 10 χιλ προς τον Παγασητικό.

Τα 80.000 χιλ στρέμματα καλλιεργήσιμης γης που απελευθερώθηκαν έγιναν αμέσως «λάφυρο» των κομματαρχών που σε συνεννόηση με την εκάστοτε πολιτική ηγεσία μοιράζονταν στους αγρότες, για ετήσια καλλιέργεια, που πολλές φορές πλημμύριζαν και πληρωνόταν οι ανάλογες αποζημιώσεις.

Για να «ξεκολλήσουμε» από αυτή τη γάγγραινα και να πεισθεί η πολιτεία να προγραμματίσει την κατασκευή του έργου χρειάστηκε να γίνουν αγώνες, κυρίως από τους κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς της Μαγνησίας. Πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ αυτό έπαιξε το Τεχνικό Επιμελητήριο με τα συνεχή συνέδρια που οργάνωσε, μετά τη μεταπολίτευση, για να παραλάβει τη σκυτάλη στη συνέχεια η τοπική και κυρίως η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, μετά την ίδρυσή τη το 1994. Αλλά ακόμη κι όταν ολοκληρώθηκε η κατασκευή του ταμιευτήρα το 2005, για τέσσερα χρόνια, παρέμενε ένα απέραντο λιβάδι αφού είχε γίνει κατάληψη από τους κτηνοτρόφους της περιοχής ενώ οι διάφοροι ΤΟΕΒ και οι αγροτοσυνδικαλιστές χρησιμοποιούσαν τις τάφρους μεταφοράς νερού από τον Πηνειό, με διάφορα αναχώματα που κατασκεύαζαν, ως μικρούς ταμιευτήρες, για να ποτίζουν τις καλλιέργειες τους, κυρίως στην περιοχή τη Λάρισας. Το χειμώνα αντίστοιχα εκατομμύρια κυβικά βρόχινων νερών διοχετευόταν, όχι μέσα στο ταμιευτήρα, αλλά μέσω της σήραγγας στον Παγασητικό. Οι διαμάχες του τότε Νομάρχη Α. Παπατόλια με τον τελευταίο διορισμένο Περιφερειάρχη Φ. Γκούπα ήταν συνεχείς με αποκορύφωνα, το 2008, όταν σε συνεννόηση με τους τοπικούς φορείς των αγροτών απείλησαν να κλείσουν το θυρόφραγμα της σήραγγας και να θέσουν σε λειτουργία τα αντλιοστάσια της Πέτρας. Έτσι ξεκίνησε, πριν από δέκα(10) χρόνια, ο πλημμυρισμός τη λίμνης. Στη συνέχεια, με μεγάλες δυσκολίες και εν μέσω της οικονομικής κρίσης, τα έργα σιγά – σιγά ολοκληρώθηκαν και φτάσαμε στα εγκαίνια της προηγούμενης εβδομάδας.

Το νέο οικοσύστημα που δημιουργήθηκε έχει ήδη πολλά προβλήματα κυρίως ποιότητας νερού και χρειάζεται συστηματική παρακολούθηση στη διαχείριση και την προστασία από κινδύνους ρύπανσης. Έχει βέβαια ανατραπεί πλήρως και ο αρχικός σχεδιασμός υδροδότησης του πολεοδομικού συγκροτήματος του Βόλου, από γεωτρήσεις γύρω από την περιοχή του ταμιευτήρα, τόσο για το επίπεδο του υδροφόρου ορίζοντα όσο και της ποιότητας των υπόγειων νερών.

Τα στερνά λοιπόν δεν τιμούν καθόλου τα πρώτα. Οι χαρούμενες τελετές για την ολοκλήρωση των έργων του ταμιευτήρα δεν μας τιμούν καθόλου ως πολιτεία και ως πολιτικό και αυτοδιοικητικό σύστημα τόσο για τη μεγάλη καθυστέρηση τα πενήντα (50) χρόνων όσο και για τις βαρύτατες και ανεπίστρεπτες επιπτώσεις που έχουν επισυμβεί στο περιβάλλον.